အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား ( ၂ )

ဒီးဒုတ္ ဦးဘခ်ဳိမွာ ေျမာင္းျမ ဇာတိ ျဖစ္သည္။ အဖ ျမန္မာေဆးဆရာႀကီး ဦးဘုိးစာႏွင့္ အမိေဒၚျမစ္ တုိ႕မွ ၁၈၉၃ ခု ဧၿပီလ ၂၄ ရက္ေန႕တြင္ ဖြားျမင္သည္။ အသက္ ၁၄ ႏွစ္တြင္ ေျမာင္းျမၿမိဳ႕ ဆရာ ဦးေမာင္ေမာင္ ေက်ာင္းမွ သတၲမတန္းကို အထူး ေအာင္၍ စေကာလားရွစ္ ပညာသင္ဆု ရရွိ ခဲ့သည္။ ထိုေနာက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ စိန္ေပါလ္ေက်ာင္းတြင္ ဆက္လက္ ပညာ သင္ယူရာ ၁ဝ တန္းကို အထူး ေအာင္ေသာေၾကာင့္ ပညာသင္ဆု ထပ္ရသည္။ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္တြင္ ဘီေအ အထက္တန္း တက္ေနဆဲ မ်က္စိ ေရာဂါေၾကာင့္ တကၠသိုလ္မွ ထြက္ခဲ့ ရသည္။ ေပါင္းတည္ႏွင့္ ဟသၤာတ ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ အစိုးရ ေက်ာင္းဆရာ အျဖစ္ အမႈထမ္းခဲ့သည္။ ပညာအုပ္လည္း လုပ္ခဲ့ ဖူးသည္။ ၁၉၂ဝ တြင္ ေဒၚလွေမႏွင့္ လက္ထပ္သည္။ အမ်ဳိးသား ေက်ာင္းမ်ား ဖြင့္လာေသာ အခါ အစိုးရဝန္ထမ္းအျဖစ္မွ ထြက္ၿပီး အမ်ဳိးသားေကာလိပ္တြင္ ျမန္မာစာ ဆရာ ဝင္လုပ္သည္။ အစိုးရ အေထာက္အပံ့ မယူေသာ အမ်ဳိးသား ေက်ာင္းဆရာလည္း လုပ္ခဲ့ ဖူးသည္။ တပတ္ တႀကိမ္ထုတ္ ‘ျမန္မာ့ ရီဗ်ဴးဂ်ာနယ္’ ကို အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ အျဖစ္ ဦးစီး ထုတ္ေဝ ခဲ့သည္။ ထုိေနာက္ ‘ဒီးဒုတ္ ဂ်ာနယ္’ ကို ၁၉၂၅ ခုႏွစ္တြင္ ဦးစီး ထုတ္ေဝရာတြင္ ဒီးဒုတ္ ဦးဘခ်ဳိဟု ထင္ရွား လာသည္။

ဆရာႀကီးသည္ အဂၤလိပ္ - ျမန္မာႏွင့္ ပါဠိစာေပမ်ားတြင္ ႏွံ႕စပ္ၿပီး ေဆးက်မ္း၊ ေဗဒင္၊ နကၡတ္ႏွင့္ အဂၢရပ္ ပညာ မ်ားကိုလည္း လိုက္စား ခဲ့သည္။ ျမန္မာ သီခ်င္း ႀကီးကိုလည္း စည္းစနစ္ က်စြာ တတ္ေျမာက္သူ တဦးျဖစ္သည္။ တူရိယာ၊ ကဗ်ာ၊ ဂီတကို ျမတ္ႏိုးၿပီး ေစာင္းေကာက္ကိုလည္း ပိုင္ႏိုင္စြာ တီးတတ္သည္။ ျမန္မာ သီခ်င္းႀကီး သီခ်င္းခန္႕ မ်ားကို မူမွန္ အတိုင္း ျဖစ္ေစရန္ ‘ဂီတဝိေသာဓနိ’ က်မ္းကိုလည္း တည္းျဖတ္ ခဲ့သည္။ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္ အတြင္း ဒီးဒုတ္ ေန႕စဥ္ သတင္းစာကို ထုတ္ေဝ ခဲ့သည္။ ဆရာႀကီးသည္ သတင္းစာ ဆရာ၊ အယ္ဒီတာ၊ စာေရးဆရာ စသည့္ စာေပ သမား တဦး အေနျဖင့္ ျပည္သူလူထု ႏိုင္ငံေရး အသိတရား ႏိုးၾကား ေစသည့္ စာေပ မ်ားကိုလည္း ေရးသား ခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္တုိ႕ ေပးေသာ ဒိုင္အာခီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ၉၁ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရး တို႕ကို ဆန္႕က်င္ ခဲ့သည္။ ေဖဘီယန္ (Fabian) ပါတီ ကိုလည္း တည္ေထာင္ ခဲ့ၿပီး ဥကၠ႒အျဖစ္ တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံစာေရးဆရာအသင္း ဥကၠ႒လည္း ျဖစ္ခဲ့ ေသးသည္။ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ တကၠသိုလ္ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားမ်ား ေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႕ဝင္ တဦးလည္း အျဖစ္လည္း တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ ဂ်ပန္ေခတ္ အဓိပတိ ေဒါက္တာ ဘေမာ္ အစုိးရ လက္ထက္တြင္ အတုိင္ပင္ခံ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ အျဖစ္ ထမ္းေဆာင္ ခဲ့သည္။ စာေရး ဆရာ အသင္း နယကလည္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ လုံးဝ လြတ္လပ္ေရး ရရွိ ႀကိဳးပမ္းရန္ အတြက္ ဖဆပလ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဖြဲ႕စည္းေသာ အခါ ဝင္ေရာက္ ေဆာင္႐ြက္သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ေခါင္းေဆာင္ေသာ ဖဆပလ ၾကားျဖတ္ အစိုးရ အဖြဲ႕တြင္ ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီး အျဖစ္ တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ တုိင္းျပဳ ျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ေရးဆြဲေရး ေကာ္မတီ အဖြဲ႕ဝင္ အျဖစ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ သခင္ျမ တုိ႕ႏွင့္ အတူ အထူး အပင္ပန္း ခံ၍ ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့သည္။ ခ်င္းျပည္နယ္ ထီးလင္း ၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပေသာ ခ်င္း - ဗမာ ခ်စ္ၾကည္ေရး ေက်ာက္တုိင္ ဖြင့္ပြဲ အခမ္းအနားသို႕ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ကိုယ္စား အျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီး အေနျဖင့္ လည္းေကာင္း တက္ေရာက္ ခဲ့သည္။

၁၉၄၇ ခု ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္၊ နံနက္ ၁ဝ နာရီ၊ ၃၇ မိနစ္တြင္ အျခား ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား ႏွင့္အတူ လုပ္ႀကံ ခံရၿပီး၊ မြန္းလြဲ ၁ နာရီ ၄၅ မိနစ္ အခ်ိန္တြင္ ကြယ္လြန္သည္။ 

အမ်ဳိးသား အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦးရာဇတ္သည္ အၿငိမ္းစား တုိက္ပုိင္ အင္စပက္ေတာ္ မစၥတာ ေအရာမန္ႏွင့္ ေဒၚညိမ္းလွ တုိ႕၏ သားျဖစ္သည္။ ဆရာႀကီးကုိ မိတၴီလာ၌ ၁၈၉၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ ၁၉ ရက္ေန႕တြင္ ဖြားျမင္သည္။ မႏၲေလး စက္စလီ ေယာက်္ားေလးေက်ာင္းမွ ဆယ္တန္းကုိ ပါဠိ၊ အဂၤလိပ္စာ ဂုဏ္ထူးတုိ႕ျဖင့္ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ တကၠသုိလ္တြင္ ပညာ သင္ေနစဥ္ ၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ တကၠသုိလ္ သပိတ္တြင္ ပါဝင္ ခဲ့သည္။ အစၥလာမ္ ဘာသာ ကိုးကြယ္သည္။

၁၉၂၁ ခုတြင္ မႏ ၱေလး ဗဟုိအမ်ဳိးသားအထက္တန္း ေက်ာင္းႀကီးကုိ ဦးစီး ဖြင့္လွစ္ခဲ့ၿပီး ထုိေက်ာင္း၌ အထက္တန္းျပဆရာ လုပ္သည္။ ၁၉၂၂ ခုတြင္ အမ်ဳိးသား ပညာေရး အဖြဲ႕ႀကီး၏ ဘီေအ စာေမးပြဲႀကီးကုိ ေအာင္ခဲ့၍ ေအရာဇတ္ ဘီေအ (နယ္ရွင္နယ္) အမည္ ခံခဲ့သည္။ ၁၉၂၂ ခုႏွစ္မွ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တုိင္ ဗဟုိ အမ်ဳိးသား အထက္တန္း ေက်ာင္းတြင္ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီး အျဖစ္ ထမ္း႐ြက္ခဲ့သည္။ ဗဟုိအမ်ဳိးသားအထက္တန္း ေက်ာင္းအုပ္ အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္စဥ္ ရဲၫြန္႕တပ္ ဖြဲ႕စည္းၿပီး ေက်ာင္းသား လူငယ္ မ်ားကုိ စစ္ပညာသင္ေပး႐ုံမက မ်ဳိးခ်စ္စိတ္လည္း သြင္းေပးသည္။ ၁၉၃၈ ခုတြင္ ေရႊဘုိသူ ေဒၚခင္ခင္ႏွင့္ လက္ထပ္သည္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္တြင္ စစ္အတြင္းက ပိတ္ထား ခဲ့ရေသာ အမ်ဳိးသား ေက်ာင္းႀကီးကုိ ျပန္လည္ ဖြင့္လွစ္ေသာ အခါ အမ်ဳိးသား ေက်ာင္းတြင္ ဆရာ ျပန္လုပ္သည္။ အထက္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံလုံး ဆုိင္ရာ ဖဆပလ အဖြဲ႕ ဥကၠ႒လည္း ျဖစ္လာသည္။ ဗမာမြတ္စလင္ ကြန္ဂရက္ (ဗ.မ.က) ဥကၠ႒လည္း ျဖစ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ေရးဆြဲေရး ေကာ္မတီဝင္ တဦးလည္း ျဖစ္သည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ေသာ ၾကားျဖတ္ အစုိးရ အဖြဲ႕တြင္ ပညာေရးႏွင့္ အမ်ဳိးသား စီမံကိန္း ဌာန ဝန္ႀကီး အျဖစ္ တာဝန္ ယူေနစဥ္ အျခား ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား ႏွင့္အတူ မသမာသူ တုိ႕၏ လက္ခ်က္ျဖင့္ ၁၉၄၇ ခု၊ ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္ စေနေန႕၊ နံနက္ ၁ဝ နာရီ၊ ၃၇ မိနစ္တြင္ လုပ္ႀကံ ခံရၿပီး အသက္ ဆုံး႐ႈံး ခဲ့သည္။ 

Ref : http://wikimyanmar.co.cc/